انواع اسپلیترهای فیبر نوری

انواع اسپلیترهای فیبر نوری

اسپلیتر فیبر نوری (Fiber Optic Splitter) یکی از تجهیزات پسیو شبکه نوری است که وظیفه دارد سیگنال نوری ورودی را به چند مسیر خروجی تقسیم کند. این قطعه در شبکه‌های نوری به‌ویژه در FTTH و PON استفاده می‌شود. اسپلیترها بر اساس ساختار داخلی و تعداد پورت‌ها به دسته‌های مختلف تقسیم می‌شوند:

 ۱. انواع اسپلیتر بر اساس فناوری ساخت

اسپلیتر FBT (Fused Biconical Taper):

روش سنتی‌تر، بر پایه ذوب و کشش فیبر.

مناسب تقسیم سیگنال در نسبت‌های مشخص (مثلاً 1x2، 1x4).

تلفات بیشتر و پایداری کمتر در مقایسه با PLC.

کاربرد در شبکه‌های کوچک یا پروژه‌های کم‌هزینه.

اسپلیتر PLC (Planar Lightwave Circuit):

مبتنی بر تراشه نوری و فناوری فوتونیک.

قابلیت تقسیم سیگنال در تعداد خروجی‌های بالا (مثلاً 1x32، 1x64).

تلفات یکنواخت‌تر و عملکرد پایدار در طول موج‌های مختلف.

پرکاربرد در شبکه‌های PON و FTTH.

 ۲. انواع اسپلیتر بر اساس تعداد پورت

۱xN (یک به چند):

یک ورودی و چند خروجی (مثلاً 1x2، 1x4، 1x8، 1x16، 1x32، 1x64).

۲xN (دو به چند):

دو ورودی و چند خروجی برای افزونگی یا تقسیم بار (مثلاً 2x4، 2x8، 2x16).

 ۳. انواع اسپلیتر بر اساس شکل نصب

ماژولار (Module Type): برای نصب در پچ پنل‌ها یا جعبه توزیع.

کاستی (Cassette Type): طراحی شده برای ODF و رک‌ها.

ABS Box Type: با محفظه پلاستیکی مقاوم، مناسب نصب در فضای بسته.

Tray Type: مخصوص جعبه فیبر و اسپلایس باکس‌ها.

Rack Mount Splitter: قابل نصب مستقیم در رک‌های مخابراتی.

Mini/Blockless Type: کوچک، سبک و مناسب نصب در فضاهای محدود.

کاربردهای اسپلیتر فیبر نوری

اسپلیتر فیبر نوری یکی از اجزای پسیو مهم در شبکه‌های نوری است که وظیفه اصلی آن تقسیم یک سیگنال نوری به چند مسیر خروجی است. این قطعه به‌ویژه در شبکه‌های FTTH (Fiber To The Home) و PON (Passive Optical Network) نقشی کلیدی دارد.

 مهم‌ترین کاربردها

1. شبکه‌های FTTH و FTTx

توزیع سیگنال نوری از یک مرکز مخابراتی (OLT) به چندین مشترک (ONT).

مثال: تقسیم یک فیبر ورودی به 32 یا 64 خروجی برای کاربران خانگی.

2. شبکه‌های PON (Passive Optical Network)

استفاده در توپولوژی نقطه به چند نقطه (Point-to-Multipoint).

امکان اشتراک یک فیبر بین تعداد زیادی کاربر.

3. مراکز داده (Data Center)

تقسیم توان نوری بین چند سرور یا رک برای مدیریت بهتر ترافیک داده.

4. سیستم‌های مانیتورینگ و نظارتی

تقسیم سیگنال برای اتصال همزمان چند دستگاه مانیتورینگ یا سنسور.

5. شبکه‌های مخابراتی و تلویزیونی (CATV)

پخش سیگنال ویدئویی/تلویزیونی به چندین کاربر از یک منبع.

6. تست و اندازه‌گیری فیبر نوری

تقسیم سیگنال برای اتصال همزمان چند دستگاه تست مانند OTDR یا پاورمتر.

اسپلیتر فیبر نوری چه شکل‌های مختلفی دارد؟

اسپلیترهای فیبر نوری بسته به نوع طراحی و شیوه نصب در شبکه، در شکل‌ها و فرم‌های مختلف تولید می‌شوند تا برای محیط‌های متفاوت (رک، جعبه توزیع، فضای باز یا مراکز داده) قابل استفاده باشند.

 شکل‌های مختلف اسپلیتر فیبر نوری:

اسپلیتر کاستی (Cassette Type Splitter)

به صورت کاست طراحی شده و داخل ODF یا رک قرار می‌گیرد.

نصب آسان و قابل مدیریت در مراکز داده و مخابرات.

اسپلیتر باکس ABS (ABS Box Type Splitter)

داخل محفظه پلاستیکی مقاوم قرار دارد.

مناسب برای جعبه‌های توزیع فیبر (Fiber Distribution Box).

اسپلیتر رکمونت (Rack Mount Splitter)

طراحی شده برای نصب مستقیم در رک‌های مخابراتی.

ظرفیت بالاتر و مناسب شبکه‌های بزرگ.

اسپلیتر ماژولار (Module Type Splitter)

به شکل ماژول طراحی می‌شود و داخل ماژول رک یا جعبه مخصوص نصب می‌گردد.

اسپلیتر Tray Type (تِرِی یا ماژول اسپلایس)

مخصوص نصب در اسپلایس باکس یا جعبه‌های توزیع.

بیشتر در پروژه‌های FTTx استفاده می‌شود.

اسپلیتر بدون بدنه (Mini / Blockless Splitter)

کوچک و سبک، بدون پوشش بزرگ پلاستیکی.

مناسب برای فضاهای محدود یا نصب مستقیم در فیوژن باکس.

اسپلیتر در فضای باز (Outdoor Splitter)

داخل محفظه ضدآب و مقاوم در برابر شرایط محیطی.

برای شبکه‌های توزیع در فضای بیرونی (Outdoor FTTH).

اسپلیتر فیبر نوری می‌تواند در شکل‌های کاستی، ABS باکس، رکمونت، ماژولار، Tray، مینی (Blockless) و Outdoor عرضه شود. انتخاب نوع اسپلیتر به محل نصب (رک، جعبه توزیع، فضای داخلی یا خارجی) و ظرفیت شبکه بستگی دارد.

جدول مقایسه اسپلیترهای فیبر نوری FBT و PLC

✅ نتیجه‌گیری:

• اگر شبکه کوچک و کم‌هزینه باشد → FBT گزینه اقتصادی است.

• اگر شبکه پهن‌باند، گسترده و حساس به تلفات باشد → PLC بهترین انتخاب است.

اسپلیترهای فیبر نوری به‌طور کلی به دو نوع FBT و PLC تقسیم می‌شوند که PLC در شبکه‌های مدرن و پرظرفیت پرکاربردتر است. همچنین، بسته به طراحی و نیاز شبکه، در مدل‌های ۱xN یا ۲xN و در شکل‌های مختلف نصب عرضه می‌شوند.

اسپلیتر فیبر نوری در هر جایی که نیاز به تقسیم یک سیگنال نوری به چندین خروجی وجود داشته باشد، کاربرد دارد. مهم‌ترین استفاده آن در شبکه‌های FTTH و PON برای رساندن اینترنت پرسرعت و خدمات نوری به تعداد زیادی مشترک است.

در پایان، انتخاب اسپلیتر فیبر نوری نیازمند دقت و توجه به جزئیات فنی، نوع ساختار و تعداد پورت‌ها است. رعایت نکات مطرح‌شده در این راهنما به شما کمک می‌کند تا اسپلیتری متناسب با نوع شبکه، ظرفیت مورد نیاز و محیط نصب انتخاب کرده و از بروز مشکلات ناشی از تلفات نوری یا توزیع نامتوازن سیگنال جلوگیری نمایید. با انتخاب صحیح و توجه به کیفیت ساخت، فناوری تولید (FBT یا PLC) و نوع طراحی (کاستی، رکمونت، ABS یا مینی)، می‌توانید توزیع پایدار و کارآمد سیگنال نوری را تضمین کرده و پروژه‌های FTTH و ارتباطی سازمان را با اطمینان و موفقیت اجرا کنید.